شایان نود

خاستگاه‌ها و ویژگی‌ها

منظور از هنر و معماری اسلامی، همان هنر و معماری سرزمین‌های‌ – خاورمـــیانه، آفریقای شمالی، هند شمالی و اسپانیا – است‌ که از آغاز قرن هفتم میلادی تحت حاکـمیت مسلمانان قرار گرفتند.

اهمیت تزیینات خوشنویسی و شکل مسجد، دو ویژگی اصلی هنر و معماری اسلامی هستند که عمیقاً با ایمان اسلامی ارتباط دارند و در همان روزگار آغازین دین پیشرفت کردند. پیامبر اسلام، حضرت محمد، تاجــری ثروتمند در مـــکه بود که در حدود 40 سالــگی مجموعه عمیقی از وحی را دریافت کرد و شروع به تبلیغ دین جدیدی نمود‌. این وحی‌ها که مسلمانان آن‌ها را پیام الهی می‌انگارند، در قرآن – کتاب مـــقدس مسلمانان – جـمع‌آوری شده است. میراث غنی زبانی و ادبیات عرب در احــساس احـــترام عمیق نسبت به قرآن نقش داشت.

مرکزیت قرآن در فــرهنگ اسلامی و جذابیت ویژه شکل ‌خــط عـربی سبب شد از کــلام نوشـــتاری، به ویژه آیات قرآنی به عــــنوان کتیبه‌های مساجد استفاده گردد و نیز تزیینات خطاطی و شیوه‌های آن در تمام شاخه‌های هنر اسلامی پیشرفت نماید.

در سال 622‌ پس از میلاد، همان سالی که مبدأ تاریخ اسلامی قرار گرفت، ‌حضرت مــحمد به شهر یثرب – که بعداً مدینه نام گرفت، هــجرت نمود. در آن‌جا جامعه‌ای از مومنان که در پیرامون خانه محمد به عبادت مشــغول بودند، گردهم آمدند. نمازگزاران عادی جامعه جدید در این مکان ساده، شکل مسـجد را پایه‌گذاری کردند که عبارت بود از محوطه‌ای محصور و مستطیلی با آلونک‌هایی ( ‌خانه‌های همسران حضرت محمد ) که در طـول یک ضلع آن قرار گرفـته بودند و یک ایوان ناهموار (سایه‌بانی که در اصل برای استفاده از سایه بوده است‌) که در یک طرف برای مسلمــین فقیرتر در نظر گرفته شده بود‌. از این رو، تقریباً تمام مــساجد نقــشه خانه حضرت محمد را تکــرار می‌کردند و عــبارت بودند از ‌یک محــوطه محصور (صـــحن)، ساختمانی در یک طـــرف برای نماز و طـاق‌هایی قوسی (رواق‌ها) در اطـراف محوطه.

فهرست مطالب

هنر و معماری اسلامی                                                                                                         صفحه 4

_ خواستگاه ها و ویژگی ها                                                                                             صفحه 4

_ سیر تاریخی                                                                                                                   صفحه 5

_ معماری                                                                                                                          صفحه7

_مساجد                                                                                                                             صفحه8

_ محراب / صحن                                                                                                                 صفحه9

_ مناره                                                                                                                              صفحه11

_ گنبد                                                                                                                            صفحه12

_ ایوان  / طاق  محرابی / منبر و مقصوره                                                                            صفحه13

_ مدرسه                                                                                                                           صفحه14

_ معماری غیر مذهبی                                                                                                         صفحه15

_ حرم ها و آرامگاه ها                                                                                                        صفحه18

_ تزیینات معماری                                                                                                              صفحه19

صنعا، شهر و پایتخت یمن                                                                                                    صفحه21

مسجد جامع الکبیر                                                                                                            صفحه24

طرح ترمیم و بازسازی مسجد بزرگ صنعا                                                                              صفحه32

بررسی ویژگی های معماری مسجد جامع صنعا                                                                      صفحه33

فهرست منابع:

1?کتاب حکمت،هنر،زیبایی /(مجموعه مقالات ) نشر فرهنگ اسلامی

2?کتاب هنر و معماری اسلامی / شیلا بلر

3?بررسی و تحلیل هنر معاصر جهان / مرتضی گودرزی دیباج

4?هنر در گذر زمان / هلن گاردنر / ترجمه محمد فرامرزی

دانلود فایل